ضخامت بهینه و ظرفیت انتقال مخلوط رسوبات چسبنده و غیرچسبنده در سدهای تأخیری پاره سنگی

از دیرباز، سیلاب و روش های مهار آن جهت حداقل سازی خطرات و کاهش خسارات مالی و جانی وارده به بشر و طبیعت مورد توجه بوده است. سدهای تأخیری پاره سنگی از جمله روش های مهندسی در راستای مهار سیلاب می باشد که با کاهش دبی پیک سیلاب و به تأخیر انداختن زمان وقوع آن، خسارات سیل را در پایین دست کمتر می کنند. جهت طراحی رضایت بخش این سدها، لازمست که وضعیت عبور رسوب از بدنه و ضخامت بهینه ی ابعاد آن مشخص باشد. ضخامتی از سد تأخیری پاره سنگی که از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه بوده و بیشترین مقدار کاهش را در دبی پیک سیلاب و کمترین افزایش را در زمان تداوم آن ایجاد کند، ضخامت بهینه نامیده می شود. بدین منظور در این پژوهش، جهت تعیین ظرفیت انتقال رسوب و ضخامت بهینه ی سد تأخیری پاره سنگی، آزمایشاتی انجام شد. طبق نتایج، ظرفیت انتقال مخلوط رسوبات چسبنده و غیرچسبنده با درصد اختلاط وزنی %30 در جریان با حداکثر دبی مورد آزمایش lit/s 8/17، تا 5/1 برابر بیشتر از ظرفیت انتقال رسوبات غیرچسبنده از بدنه می باشد. همچنین در هنگام استفاده از مخلوط رسوبات در جریان، ضخامت بهینه، 7 تا 8 برابر اندازه ی سنگدانه های به کار رفته در بدنه ی سد بوده و در این حالت، قطر متوسط رسوبات غیرچسبنده ی موجود در مخلوط رسوبات، 6/0 میلیمتر می باشد.